Çocukların Kendilerini Korumayı Öğrenmesi: Güven, Sınırlar ve Aile Tutumu

ÇOCUKLARIN KENDİLERİNİ KORUMAYI ÖĞRENMESİ: GÜVEN, SINIRLAR VE AİLE TUTUMU

Okul öncesi dönem, çocukların “dünya” kavramını tanımaya başladıkları en hassas evredir. Bu dönemde çocuklar, sevdikleriyle bağ kurmayı, güvenmeyi, ancak aynı zamanda sınır koymayı da öğrenirler. İşte bu noktada ebeveynlerin ve eğitimcilerin rolü çok büyüktür.

Güven Duygusu Temelden Başlar

Çocuk, kendini korumayı korkuyla değil, güvenle öğrenmelidir. Ona, “herkes kötü olabilir” mesajı vermek yerine, “kendini korumak senin hakkın” bilincini kazandırmak gerekir. Güvenli bir aile ortamı, çocuğun “hayır diyebilme” gücünü destekler. Çocuk, ebeveynine bir konuyu çekinmeden anlatabileceğini bilirse, dışarıda yaşadığı bir rahatsızlık durumunda da bunu ifade etmekten korkmaz.

Küçük Diyaloglar, Büyük Farkındalıklar

Çocuklarla bu konuları konuşurken sade, yaşına uygun cümleler kullanılmalıdır:

• “Senin bedenin sana aittir.”

• “Birisi sana dokunmak istediğinde hoşuna gitmiyorsa ‘hayır’ demek çok normaldir.”

• “Bir şey seni rahatsız ederse, bunu bana hemen söyleyebilirsin.”

Bu cümleler, çocuğun hem duygusal hem de fiziksel sınırlarını fark etmesini sağlar. Ayrıca oyun anlarında, hikâyelerde ya da çizim etkinliklerinde bu temalara yer verilmesi, konunun doğal bir şekilde öğrenilmesine yardımcı olur.

Ebeveynin Tutumu ve Yönlendirmesi

Bazı aileler, çocuklarının “ayıp olur” ya da “büyüklere karşı gelmek saygısızlıktır” düşüncesiyle sessiz kalmasını öğretebilir. Oysa ki çocuklara “saygı” ile “sınır” kavramlarını ayırmayı öğretmek çok önemlidir.

Bir çocuk, kendini rahatsız eden bir durumda ‘hayır’ diyebiliyorsa, bu onun özgüveninin geliştiğini gösterir.

Aileler çocuklarını dinlerken yargılamadan, sorgulamadan, sadece “duymaya” odaklanmalıdır. Çünkü en güçlü koruma, çocuğun sesinin duyulduğunu hissettiği ailede başlar.

Eğitimci ve Aile El Ele

Anaokullarında verilen değerler eğitimi, çocuklara “kendini ifade etme” ve “güvenli davranış” becerilerini kazandırır. Ancak bu becerilerin kalıcı hale gelmesi için okul ve evde aynı dili konuşmak gerekir.

Eğitimcinin rehberliği, ailenin desteğiyle birleştiğinde çocuk kendini güvende hisseder ve doğal bir şekilde “kendini koruma” davranışını içselleştirir.

Unutmayalım:

Bir çocuğun güven duygusunu korumanın ilk adımı, onu dinlemekten geçer.

Küçük bir “hayır” bile, büyük bir özsaygının başlangıcı olabilir.

Sevgiyle kalın,

Funda MÜCAVİROĞLU

Çocuk Gelişimi