ÇOCUKLARDA ÖZBAKIM BECERİLERİ VE AİLELERİN TUTUMU

ÇOCUKLARDA ÖZBAKIM BECERİLERİ VE AİLELERİN TUTUMU

Okul öncesi dönemde öz bakım becerileri (yemek yeme, giyinme, tuvalet alışkanlığı, el yıkama, diş fırçalama, banyo yapma, saç tarama vb.) çocuğun gelişiminde çok kritik bir yere sahiptir. Çocuğun bağımsızlaşması için temel adımlardır. Öz bakım becerileri sadece hijyen değil; çocuğun özgüven, bağımsızlık, sorumluluk, sosyal uyum ve sağlıklı gelişim yolunda attığı en değerli adımlardır.

  

Bu nedenle kısaca çocuklar açısından öneminden söz etmek istiyorum.

1.     Bağımsızlık ve Özgüven; Çocuk kendi ihtiyaçlarını karşılamayı öğrendikçe, “Ben yapabiliyorum” duygusu gelişir. Bu, çocuğun öz güvenini ve bağımsızlık duygusunu destekler.

2.     Sağlık ve Hijyen; Düzenli el yıkama, diş fırçalama, banyo yapma gibi alışkanlıklar çocuğun sağlığını korur. Mikroplardan uzak durmayı öğrenir ve hastalıklara karşı daha dirençli hale gelir.

3.     Sorumluluk Bilinci; Öz bakım becerileri, çocuğun kendine karşı sorumluluk duygusunu geliştirir. “Bedenim bana ait ve ben ona bakabilirim” bilinci oluşur.

4.     Motor Gelişim; Çatal-kaşık kullanmak, düğme iliklemek, fermuar çekmek gibi eylemler el-göz koordinasyonunu ve ince motor kaslarını güçlendirir.

• Sosyal Uyum; Kreşte veya okulda kendi başına yemek yiyebilen, tuvalet ihtiyacını giderebilen çocuk daha rahat uyum sağlar. Arkadaşlarıyla ilişkilerinde de daha rahat ve özgüvenli olur.

• Öğrenme ve Düzen Alışkanlığı; Rutin olarak yapılan öz bakım becerileri, çocuğa düzenli olmayı öğretir. Bu düzen duygusu ileriki okul hayatında ders çalışma ve sorumluluk almaya temel oluşturur.

  

Tabii ki Kreş ve okul öncesi dönemdeki çocuklarda kişisel temizlik, özellikle de düzenli banyo yapma alışkanlığı, hem sağlık hem de sosyal gelişim açısından çok önemlidir.

  

Aileler özellikle kış aylarında çocukların hasta olmasından korktukları için bu konuda çocuklarına haftanın bir iki günü banyo yaptırıyorlar. Oysa ki çocuğun her gün banyo yapması gerekir.

Neden Düzenli Banyo Önemlidir?

Sağlık Açısından; Çocuklar oyun sırasında terler, toprakla, boya kalemleriyle, yiyeceklerle temas eder. Bunlar ciltte kir, mikrop ve alerjen birikmesine neden olur. Düzenli banyo, deri hastalıkları, pişik ve kaşıntı gibi sorunların önlenmesine yardımcı olur. Ter ve kirin temizlenmesi, çocuğun bağışıklık sistemini de destekler.

Hijyen ve Alışkanlık Açısından; Her gün banyo yapmak, çocuğa temizlik kültürünü küçük yaşta kazandırır. “Temiz olmak = sağlıklı olmak” bilinci yerleşir.

Psikolojik ve Sosyal Yönü; Temiz beden, çocuğun özgüvenini artırır; kendini iyi hisseder. Kreşte arkadaşlarıyla yakın temas halinde oldukları için temiz olmak, sosyal ilişkilerde de önemlidir. Güzel kokan çocuk taktir görür, iltifat alır. Kendini iyi hisseder.

Bu konuda Aileler Ne Yapabilir?

·       Banyo Rutinine Dönüştürün; Akşamları yatmadan önce banyo, çocuğun rahatlamasını sağlar ve uykuya geçişi kolaylaştırır. Bu nedenle okuldan eve gelen çocuk banyo yapmalıdır.

·       Oyunlaştırın; Köpüklerle şekiller yapmak, lastik ördeklerle oynamak, banyoyu eğlenceli hale getirir. Bu yüzden çocuğunuz banyoda oyun oynayarak eğlenebilir.

·       Sorumluluk Verin; Çocuğun kendi süngerini sıkması, saçını ıslatması ya da sabunu kendi alması öz bakım becerisini geliştirir.

·       Açıklayıcı Konuşun; “Banyoda kirler gider, bedenimiz tertemiz olur.” “Temiz olduğunda mikroplar senden uzak durur.” “Mis gibi kokunca arkadaşların da yanında olmak ister.” Bu sözler çocuğunuzun banyo yapmayı önemsemesini sağlar zamanla bu hayatının bir parçası olur. ‘’ Sen şimdi biraz suyla oyna, banyonu yap, ihtiyacın olduğunda bana seslen’’ diyerek ona sorumluluk verebilirsiniz.

    Çocuklar suyla oynamayı severler. Sorumluluk almayı, kendisiyle ilgili verilen görevleri yerine getirmeyi severler. Çocuklarınızın kendi kendilerine banyo yapmalarına izin vermelisiniz.

    Kreş çağındaki çocuklarda her gün banyo yapmak, sadece temizlik değil; sağlık, öz bakım alışkanlığı, sosyal uyum ve özgüven açısından da çok değerli bir rutindir.

Sağlıkla ve Sevgiyle kalın.

Funda MÜCAVİROĞLU

Çocuk Gelişimi